powrót

Biruta

Adres obiektu: Konstancin-Jeziorna, ul. Matejki 14
Data powstania: 1903-1912 r.
Autor projektu: Jan Wedegis lub Władysław Czosnowski

Neobarokowy budynek powstał na zlecenie przedsiębiorcy budowlanego Jana Wedegisa, w którego posiadaniu znajdował się w latach 1903-1912. Następnie stał się własnością Janiny z Kostrzewskich Hutten-Czapskiej, późniejszej Karwosieckiej, i został przekształcony w pensjonat.

„Biruta” to monumentalna budowla o zwartej bryle, murowana z cegły, otynkowana, posadowiona na planie prostokąta. 


Biruta. Przedwojenna pocztówka ze zbiorów Elżbiety Biały

Wszystkie elewacje budynku charakteryzuje symetria oraz wysoki poziom artystyczny dekoracji w formie profilowanych obramień okiennych, płaskorzeźb, tympanonów, gzymsów i pilastrów oraz boniowanych naroży ryzalitów. Elewacja frontowa jest 11-osiowa z trzema ryzalitami na osiach: centralnej i skrajnych. Ryzalit środkowy z głównym wejściem, zakończony jest trójkątnym szczytem z wolutami i amforami. Ryzality skrajne zwieńczone są tralkowymi attykami. Przy elewacji północnej dostawiony jest dwukondygnacyjny drewniany ganek ozdobiony drewnianą, ażurową snycerką. Elewację południową zdobi ganek z kolumienkami i łukami ostrymi, z żeliwną balustradą tarasu w drugiej kondygnacji.

Niegdyś wewnątrz budynku znajdowały się ekskluzywne, dobrze umeblowane pokoje, salon i jadalnia. Obecnie willa, ktorej detal architektoniczny zarówno elewacji, jak i wnętrz jest zachowany w oryginalnym, niezmienionym stanie, znajduje się w prywatnych rękach i jest remontowana. 

W 2009 roku budynek został indywidualnie wpisany do rejestru decyzją z dn. 09.09.2009 pod nr. A-824. 

Literatura:
Świątek T.W., Konstancin. Śladami ludzi i zabytków, Pruszków 2007
Świątek T.W., Konstancin. Wędrówka śladami ludzi i zabytków, Warszawa 1995
Lachowski T., Obrazy z przeszłości. Konstancin, Definition Design, 2008